سید حمزه موسوی
چکیده
این مقاله ساختار «فعل تصریف ـ فعلتصریف» (VinflVinfl) را در زبان فارسی بر اساس رویکرد شناختی دستور ساختاری (Lakoff, 1987; Goldberg, 1995; 2003; 2006) بررسی میکند و هدف اصلی آن بررسی قدرت رویکرد دستور ساختاری در تبیین ساختارهایی است که از دو فعل متوالی تشکیل شدهاند. این دستور به شناسایی ساختارهای متعدد از منظر شعاعی پرداخته و با استفاده ...
بیشتر
این مقاله ساختار «فعل تصریف ـ فعلتصریف» (VinflVinfl) را در زبان فارسی بر اساس رویکرد شناختی دستور ساختاری (Lakoff, 1987; Goldberg, 1995; 2003; 2006) بررسی میکند و هدف اصلی آن بررسی قدرت رویکرد دستور ساختاری در تبیین ساختارهایی است که از دو فعل متوالی تشکیل شدهاند. این دستور به شناسایی ساختارهای متعدد از منظر شعاعی پرداخته و با استفاده از شواهد صوری و معنایی آنها را از یکدیگر تمایز میدهد. در این مقاله، از شواهد صوری و معنایی برای تمایز ساختار «فعلتصریف ـ فعلتصریف» از دیگر ساختارهای مشابه استفاده میشود. دادههای این پژوهش (در حدود 1300 جمله نمونه) از داستانها، فیلمهای سینمایی و صفحات اینترنتی استخراج شدهاند و رویکردی توصیفیـتحلیلی برای مقایسه ساختارهای متعدد بهکار رفته است. نگاشت بین مشخصههای معنایی و دستوری ساختار «فعلتصریف ـ فعلتصریف» ترسیم شده و محدودیتهای معنایی همچون نفیناپذیری و نوع افعال شرکتکننده در ساختارها مشخص شده است. پژوهش حاضر به این نتیجه رسید که در ساختار «فعلتصریفـفعلتصریف» معمولاً فعل نخست توصیفی برای فعل دیگر به دست میدهد و فعل دوم معمولاً فعلی حرکتی است. از خصوصیات خاص آن میتوان به نفیناپذیری و تمایز آن از «فعلتصریف و فعلتصریف» اشاره کرد. همچنین، ساختار «فعلتصریفـفعلتصریف» را با ساختارهای مشابه همچون «داشتنتصریفـ فعلتصریف»، «دادنتصریف1–فعلتصریف2»، «فعل (امر)–فعل(امر)» و ساختارهای اصطلاحی همچون «فعل (امر)ببینم»، «زدن تصریف–فعلتصریف» و غیره مقایسه کردیم. در مورد ساختار «داشتنتصریف-فعلتصریف» مشخص شد که ساختاری چندمعنا است و براساس بافت ممکن است به معنای استمراری، آغازی و آینده بهکار رود. مزیت این رویکرد نسبت به دیگر رویکردهای دستوری در این است که هرگاه مشخصات نحوی-معنایی یافت شود، ساختار جدیدی تعریف میشود و بنابراین، ساختارهایی را که نامنظم خوانده میشوند، بر خلاف آن دستورها بهخوبی تبیین میکند.